Celem Terapii Psychosomatycznej jest znalezienie wspólnie z pacjentem/pacjentką przyczyn schorzenia. On/ona będzie w stanie samodzielnie wprowadzać zmiany dla łagodzenia objawów oraz wzmacniania wytrzymałości ogólnej i odporności na stres. W tym celu stosuje się różnorakie formy terapii. Kiedy możliwości psychoterapii i leczenia ambulatoryjnego zostaną wyczerpane lub są czasowo niedostępne, można zastosować leczenie stacjonarne lub częściowo stacjonarne.

W naszej klinice zajmujemy się pacjentami od 18 roku życia do późnej starości. Warunkiem przyjęcia jest gotowość nastawienia się na leczenie psychosomatyczno-psychoterapeutyczne i aktywna współpraca przy stabilizacji oraz z reguły rozmowa wstępna przed planowanym przyjęciem. Na oddziale dziecięcej medycyny psychosomatycznej mogą być leczone dzieci i młodzież od lat 6 do lat 18.

Informacje na temat dziecięcej medycyny psychosomatycznej można znaleźć na stronie naszej Kliniki Dziecięcej.

Schorzenia psychosomatyczne zdarzają się często. Często jednak nie od razu są diagnozowane jako takie, ponieważ przebiegają pod pokrywką rzekomych zaburzeń uwarunkowanych fizycznie, a diagnostyka sprowadzająca się tylko do organów nie jest w stanie ich rozpoznać. Organizm ludzki wyposażony jest w różnorakie biologiczne i psychiczne systemy zabezpieczające i reagujące, z których pomocą człowiek w dużej mierze daje sobie radę ze stawianymi mu wymaganiami. Dopiero gdy systemy zabezpieczające są przeciążone, organizm wysyła komunikaty poprzez objawy lub dolegliwości. Gdy komuś coś "dolega", manifestują się dolegliwości, to "przyczyna" jak najbardziej może leżeć w interakcji tej osoby i jej sytuacji życiowej.

Do schorzeń psychosomatycznych zaliczają się następujące obrazy zaburzeń:

  • trwające funkcyjne dolegliwości fizyczne bez wyjaśniającego tła organicznego
  • somatyczne zaburzenie stresowe, zaburzenia somatyzacyjne, zaburzenia somatoformiczne
  • choroby psycho-wegetatywne, zaburzenia stresowe
  • Zaburzenia dostosowania
  • ostre lub długotrwałe reakcje na stres
  • zaburzenia psychiczne po traumatycznych wydarzeniach
  • zespół bólu chronicznego/funkcjonalne zaburzenia bólowe
  • chroniczny ból głowy i migrena
  • chronicznie szumy uszne
  • fizyczne zaburzenia funkcjonalne lub nietypowe zaburzenia bez wyjaśniającej diagnozy organicznej (np. porażenia, zaburzenia chodzenia, zaburzenia równowagi), tak zwane zaburzenia konwersyjne lub dysocjacyjne
  • zaburzenia odżywiania (anoreksja nervosa, bulimia nervosa, Binge eating Disorder, uzależnienie od jedzenia)
  • reakcje depresyjne spowodowane doświadczeniem lub stresem, zespół wyczerpania
  • Zaburzenia lękowe, fobie
  • zespół lęku napadowego lub zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
  • Pacjenci z ciężkimi chorobami organicznymi i reaktywną wtórną chorobą psychiczną
  • choroby fizyczne, w których czynniki psychologiczne lub psychospołeczne decydują o przebiegu choroby (np. nieregulowane nadciśnienie tętnicze, niestabilna cukrzyca, np. W przypadku dodatkowych zaburzeń odżywiania, choroba wieńcowa serca z towarzyszącymi stanami lękowymi, niektóre formy astmy oskrzelowej, atopowe zapalenie skóry, przewlekłe zapalenie jelit)
  • zaburzenia osobowości wskutek mocno zakorzenionych w charakterze doświadczeń i wzorców zachowań, prowadzących do uszczerbków psychicznych, ograniczeń międzyludzkich i problemów socjalnych

Przeciwwskazania

  • Pacjenci z uzależnieniem pierwotnym związanym z substancjami (alkohol, narkotyki lub leki)
  • Psychoza z ostrą tendencją samobójczą
  • Organiczny psychosyndrom mózgowy

Terapeutyczna koncepcja leczenia Kliniki Psychosomatycznej bazuje na nowoczesnych koncepcjach psychoterapii psychodynamicznej oraz psychoterapii poznawczo–behawioralnej. Człowiek postrzegany jest jako osoba o świadomej i nieświadomej motywacji podstawowej, wraz z uczuciami, reakcjami fizycznymi i myślami, która znajdując się w centrum wzajemnego oddziaływania z przesłankami i wymogami jej otoczenia, równocześnie je kształtuje.

Psychosomatyczna terapia stacjonarna lub częściowo stacjonarna przeprowadzana jest w formie terapii intensywnej integrującej kilka metod terapeutycznych, o - w porównaniu do psychoterapii ambulatoryjnej - wysokiej gęstości terapeutycznej jako terapia krótkotrwała, trwająca z reguły kilka tygodni. Stosujemy różne formy psychoterapii indywidualnej lub grupowej zorientowanej na klienta oraz metody aktywujące lub ćwiczące (arteterapia, muzykoterapia, choreoterapia, trening komunikacji, trening umiejętności, trening kompetencji emocjonalnych i RPG, różnorakie metody relaksacyjne).

Na początku terapii odbywa się diagnostyczne wyjaśnianie przyczyn, podłoża i czynników wpływających na proces chorobowy oraz możliwych czynników wspierających zdrowie psychiczne.

  • Diagnostyka objawów, dynamiki zaburzeń i podłoża; uwzględnienie diagnostycznych orzeczeń organicznych
  • Wyjaśnienie osobistego rozwoju w przebiegu życia (praca biograficzna); uwzględnienie wewnętrznej i zewnętrznej historii życiowej
  • Ocena struktury własnego ja, konfliktów, wzorców zachowań w relacjach i ew. całej dynamiki rodzinnej
  • Wywiady kliniczne, wspierana komputerowo diagnostyka testowa, metody projekcyjne
  • Uczestnicząca obserwacja zachowania i doświadczania, diagnostyka interakcji i objawów we wspólnym życiu na oddziale i w klinice dziennej
  • Diagnostyka zasobów

Formy terapii w szczegółach:

  • psychoterapia indywidualna (metodą psychodynamiczną lub behawioralną)
  • psychodynamiczno-interakcyjna psychoterapia grupowa
  • interakcyjna behawioralna psychoterapia grupowa o otwartych tematach
  • doświadczanie komunikacji i kształtowanie wzajemnych stosunków we wspólnocie pacjentów i z członkami zespołu terapeutycznego (terapia środowiskowa)
  • trening umiejętności (kompetencje społeczne, rozróżnianie i regulowanie emocji)
  • grupa RPG, trening kompetencji społecznych, ćwiczenia wyobraźni (ćwiczenia stabilizacyjne)
  • trening relaksacyjny (trening autogenny Schulza, progresywna relaksacja mięśni Jacobsona, biofeedback)
  • interwencje psychoedukacyjne (grupa informacyjna, biblioterapia, szkolenie odnoszące się do objawów i zaburzeń, informacja o strachu, bólu, depresji)
  • arteterapia
  • choreoterapia (elementy komunikacyjnej terapii ruchu, relaksacja koncentracyjna, metoda Feldenkraisa), świadomość ciała, samoświadomość i świadomość interakcji
  • muzykoterapia
  • ćwiczenia ekspozycyjne (np. w przypadku terapii zaburzeń lękowych i obsesyjno-kompulsyjnych)
  • towarzyszenie przy posiłkach, mała grupa informacyjna psychoedukacyjno-towarzysząca przy posiłkach
  • opieka socjalna
  • techniki terapii psychotraumatologicznej (terapia narracyjna, EMDR, metoda ekranowa, wizualizacje in sensu)
  • aktywująca i wspierająca psychosomatyczna opieka podstawowa i lecznicza
  • rozmowy par i rodziny
  • aktywujący start dnia (krąg poranny)
  • gimnastyka kręgosłupa
  • nordic walking
  • W przypadku wskazania indywidualnego: psychoterapia, trening ADL, okłady z błota leczniczego Pelose, trening na urządzeniach medycznych
  • trening kondycji, ergometr rowerowy
  • aktywne indywidualne i wspólne spędzanie czasu wolnego
  • zorientowany na cel trening obciążeniowy w codziennych sytuacjach

Leczenie stacjonarne rozpatrywane jest zgodnie z zasadą "leczenie ambulatoryjne przed stacjonarnym", kiedy możliwości psychoterapii ambulatoryjnej i leczenia lekarskiego są wyczerpane lub kiedy w przypadku wysokiego poziomu dolegliwości i stresu psychicznego wymagana jest szybka intensywna terapia psychosomatyczna dla odwrócenia grożącego pogorszenia lub nawet uniknięcia przejścia w stan chroniczny. Gdy ważne jest szybkie osiągnięcie określonych celów terapeutycznych, do czego konieczna jest multimodalna, kombinowana metodycznie psychoterapia w szpitalu, również może być konieczna terapia stacjonarna, tak jak i wtedy, gdy istniejące w domu konflikty i stres wymagają przejściowego wyjęcia pacjenta z tej sytuacji, aby w ogóle można było osiągnąć progres. Intensywna pomoc psychosomatyczno-psychoterapeutyczna może być konieczna, aby w ogóle otworzyć dojście do pracy psychoterapeutycznej, gdy pacjent nie jest jeszcze zdolny do psychoterapii ambulatoryjnej. Każda sytuacja i każda choroba są inne i za każdym razem mamy do czynienia z całym mnóstwem aspektów, które należy uwzględnić, aby móc dobrać odpowiednią formę leczenia. Dlatego wyczerpująco omawiamy z każdą pacjentką i każdym pacjentem możliwości terapeutyczne i konkretny sposób postępowania. Z każdą pacjentką i każdym pacjentem prowadzimy osobistą rozmowę wstępną, aby poinformować o konkretnych możliwościach leczenia w naszej klinice i dobrze ich na to przygotować. Leczenie stacjonarne może wtedy zainicjować za pomocą skierowania nie tylko każdy lekarz, lecz także psychoterapeuta psycholog. Przyjęcie w nagłym przypadku natomiast jest z reguły możliwe tylko przez izbę przyjęć dla nagłych przypadków Kliniki Psychiatrii i Psychoterapii.

Trwająca z reguły kilka tygodni psychoterapia psychosomatyczna to zaplanowany proces leczenia, wymagający pewnego przygotowania. W sytuacji nagłej, prowadzącej do natychmiastowego przyjęcia pacjenta, na pierwszy plan wysuwają się inne aspekty terapeutyczne niż w przypadku dłuższej stacjonarnej psychoterapii. Niemniej jednak pacjenci z Kliniki Psychiatrycznej, po odpowiedniej poradzie mogą zostać przeniesieni na terapię psychosomatyczną. Obie kliniki ściśle współpracują ze sobą pod dachem "Centrum Zdrowia Psychicznego".

W niektórych przypadkach korzystamy z możliwości leczenia całkowicie stacjonarnego na początku i fazy leczenia w klinice dziennej.  Pacjenci stacjonarni od 3 tygodnia leczenia mają możliwość tak zwanych "dni z obciążeniem", w których przechodzą konfrontację z ich rzeczywistością domową, rodzinną czy zawodową, aby w dalszym przebiegu terapii mogli to przemyśleć i podjąć w razie potrzeby dalsze zmiany. Konfrontacje z codziennością służą, po przygotowaniu terapeutycznym, do osiągania określonych celów w kontekście domowym i zawodowym lub do trenowania określonych umiejętności. Cel reintegracji ze środowiskiem prywatnym lub zawodowym i wypracowania koniecznych do tego przesłanek stanowi ważną nić przewodnią leczenia.

Mamy również możliwość leczenia częściowo stacjonarnego / w klinice dziennej. Klinikę dzienną prowadzimy w sposób integracyjny, co oznacza, że pacjenci kliniki dziennej, tak samo jako leczeni stacjonarnie, są przyporządkowani jednej z czterech grup terapeutycznych, zależnie od punktu ciężkości terapii. Ma to tę zaletę, że w przypadku przejścia z oddziału stacjonarnego do kliniki dziennej, zarówno prowadzący terapeuta, jak i grupa pozostają te same, co umożliwia wysoki stopień ciągłości leczenia. Leczenie w trybie kliniki dziennej charakteryzuje się rytmem dnia podobnym do codzienności. Dzień w klinice dziennej rozpoczyna się rano o godz. 7:45 przybyciem do kliniki i kończy po południu, opuszczeniem kliniki o godz. 16:30. Wieczory i weekendy pacjenci kliniki dziennej spędzają w domu, wypełniając je własną aktywnością. Klinika pozostaje jednak dla nich osiągalna telefonicznie przez całą dobę.

Rytm na oddziale odznacza się w znacznym stopniu tygodniowym planem terapeutycznym, przez naprzemienne przychodzenie i odchodzenie oraz przez doświadczenie małej wspólnoty oddziałowej, która wiele wspólnie przeżywa i organizuje, pozostawiając z drugiej strony wolną przestrzeń dla jednostki.

Psychosomatyczna przychodnia instytutowa przenosi ofertę leczenia kliniki i kliniki dziennej na obszar ambulatoryjny, tworząc łącznik między ambulatoryjnymi lekarzami specjalistami psychoterapii psychosomatycznej i psychoterapeutami psychologicznymi oraz lekarzami specjalistami dziedzin somatycznych, działającymi w podstawowej opiece psychosomatycznej. Połączenie medycyny psychosomatycznej i psychoterapii stanowi zatem główne pole pracy PSIA.

Oferuje ona możliwość rozmów diagnostycznych, interwencji kryzysowej i przygotowania oraz utrwalenia leczenia pełno- lub częściowo stacjonarnego.

Psychosomatyczna przychodnia instytutowa może oferować poszczególne moduły terapeutyczne oraz terapie kombinowane tam, gdzie dotychczasowa psychoterapia ambulatoryjna czy leczenie specjalistyczne nie przebiegało pomyślnie lub terapia ambulatoryjna nie jest dostępna. W ten sposób można ew. uniknąć terapii stacjonarnej lub skrócić jej czas trwania.

Cała Miejska Klinika Görlitz uzyskała już kilkakrotnie certyfikat jakości odpowiadający specyficznej dla szpitali normie ISO-9001. Spełnienie warunków tej normy ISO zapewnia wysoką strukturalną jakość opieki, szczególnie również w aspekcie interdyscyplinarnej współpracy 17 klinik Kliniki Miejskiej jako całości.

Jakość strukturalna

Klinika pod względem oferty terapeutycznej, liczby pracowników, warunków przestrzennych i multiprofesjonalnego składu zespołu terapeutycznego kieruje się wytycznymi Stowarzyszenia Psychosomatycznego (Psychosomatische Fachgesellschaft).
Pracownicy stale się dokształcają i doskonalą zawodowo.

Jakość procesowa

Na początku procesu terapii każdego pacjenta, podejmowana jest zgodnie z odpowiednimi informacjami w porozumieniu z pacjentem (informed consent) wspólna decyzja (shared decision making), dotycząca indywidualnych celów terapii, aby sprostać specjalnej sytuacji pacjenta i ukierunkowaniu punktów ciężkości terapii. Równolegle opracowywany jest model wyjaśnienia, z jakich przyczyn i powodów rozwinęły się odpowiednie objawy lub dany obraz schorzenia, tak aby można było celowo pracować nad przyczynami choroby i czynnikami na nią wpływającymi. Podczas wyczerpującej konferencji zespołowej ten krok procesu terapeutycznego podlega superwizji ze strony starszego lub głównego lekarza.

Jakość wyników

Na początku przeprowadza się określone pomiary oraz ocenę objawów i stopnia ich ciężkości. W fazie początkowej, za pomocą specjalnej ankiety, ustala się też jakość terapeutycznego zespołu roboczego. Aby móc ocenić osiągnięte zmiany, niektóre z powyższych pomiarów powtarza się na zakończenie terapii.

Raz w tygodniu odbywają się wizyty ze strony starszego i głównego lekarza. Ciągłą interwizję procesów terapeutycznych przeprowadza ponadto podczas konferencji zespołowych starszy i główny lekarz oraz zewnętrzny superwizor. Regularne multiprofesjonalne narady w zespole terapeutycznym aktualizują i specyfikują punkty ciężkości procesu terapeutycznego. Również ze strony pacjenta przebieg terapii jest na bieżąco ewaluowany i streszczany w formie tygodniowych sprawozdań.

Dzięki dokumentacji podstawowej, obejmującej dużą liczbę powyższych punktów, klinika dysponuje danymi rutynowymi umożliwiającymi zapewnienie jakości. Ponadto Klinika Miejska jako członek związku szpitali Clinotel (Clinotel-Krankenhaus-Verbund) wraz z Kliniką Psychosomatyczną jako jej częścią, bierze udział w prowadzonym na terenie całej federacji porównaniu jakości i usług (Benchmarking), w którym rejestruje się bardzo wiele poszczególnych aspektów procesu leczenia.